Baoi sonraí nua a úsáidtear ag Loch na Foirnéise chun faireachán ar an athrú aeráide a neartú agus chun gníomhú ar son na haeráide a threorú.

D'éirigh le Foras na Mara baoi sonraí úrscothach a imscaradh i Loch na Foirnéise taoide, Co. Mhaigh Eo. Cuireann an baoi nua borradh mór faoi chumas na hÉireann faireachán a dhéanamh ar thionchair an athraithe aeráide agus tacú le gníomhú ar son na haeráide atá bunaithe ar fhianaise in Éirinn agus san AE.

Agus é feistithe le hardbhraiteoirí uisceacha agus atmaisféir, soláthróidh an baoi nua sonraí fíor-ama maidir le príomhpharaiméadair uisceacha chomhshaoil, lena n-áirítear teocht an uisce, salandacht, gáis thuaslagtha (e.g. ocsaigin), aigéadacht (pH), agus soiléireacht uisce. Cuirfear an fhaisnéis sin san áireamh i dtacair sonraí fhadtéarmacha atá ríthábhachtach chun tuiscint a fháil ar an tionchar a bhíonn ag an athrú aeráide ar éiceachórais uisceacha, ar iascaigh agus ar dhobharshaothrú.

Úsáideadh an baoi sin mar chuid den Scéim Eolais Mhuirí, arna maoiniú tríd an gCiste Eorpach Muirí, Dobharshaothraithe agus Iascaigh (CEMID) 2021–2027 agus arna chómhaoiniú ag Rialtas na hÉireann. Cuireann an Scéim, arna cur i bhfeidhm ag Foras na Mara, scaipeadh eolais agus sonraí muirí agus aeráide chun cinn chun bainistiú inbhuanaithe na n-aigéan a neartú. 

Dúirt Russell Poole, Bainisteoir Rannóige ag Foras na Mara, Baile Uí Fhiacháin : “Cuireann an baoi faire seo le breis agus 70 bliain de thaighde i ndobharcheantar Bhuiríos Umhaill, Baile Uí Fhiacháin, suíomh a bhfuil tábhacht ar leith ag baint leis ar scála domhanda. Comhlánaíonn sé freisin an obair a rinneadh lenár gcomhghleacaithe i Líonra Faireachlainne Éiceolaíochta na Lochanna Domhanda (GLEON) agus lenár gcomhpháirtithe Ardoideachais, lena n-áirítear Ollscoil na Gaillimhe, Ollscoil Teicneolaíochta an Atlantaigh, agus Institiúid Teicneolaíochta Dhún Dealgan.”

Tá Foras na Mara ag bainistiú tionscadail mhonatóireachta fhadtéarmacha ag suíomhanna tábhachtacha, lena n-áirítear Ceann Mhachaire agus Linn Leitheanaigh i gCo. na Gaillimhe, agus Loch na Foirnéise anois, Co. Mhaigh Eo. Le chéile, soláthraíonn na stáisiúin faireacháin seo léargas mionsonraithe ar éiceolaíocht planctóin, leibhéil chothaitheacha, leibhéil ocsaigine tuaslagtha, astaíochtaí carbóin, agus dálaí aigéaneolaíochta níos leithne. 

Leis an mbaoi nua-imscartha, treisítear cumas na hÉireann sonraí muirí ardcháilíochta a sholáthar, agus an t-eolas is gá a thabhairt do lucht déanta beartas agus don tsochaí chun freagairt go héifeachtach do dhúshláin mhéadaitheacha an athraithe aeráide. Trí thacaíocht ó CEMID, cuidíonn an Scéim Eolais Mhuirí le Plean Gníomhaíochta Aeráide na hÉireann a chur i gcrích, mar a gealladh i gClár an Rialtais agus mar a leagtar amach san Acht Aeráide 2021, arb é is aidhm dó astaíochtaí gás ceaptha teasa foriomlána a laghdú 51 % faoi 2030 agus glanastaíochtaí nialasacha a bhaint amach tráth nach déanaí ná 2050. Tacaíonn sonraí muirí feabhsaithe freisin le hoibleagáidí na hÉireann faoin gComhbheartas Iascaigh, faoin gCreat Náisiúnta Pleanála Muirí, agus faoi threoracha comhshaoil an Aontais maidir le gnáthóga, éin agus uisce.

“Cuireann imscaradh an bhaoi ag Loch na Foirnéise go mór le líonra monatóireachta aeráide muirí na hÉireann. Trí shonraí láidre fadtéarmacha a ghiniúint, feabhsaítear ár gcumas beartas fianaisebhunaithe a dhéanamh le haghaidh gníomhú éifeachtach ar son na haeráide,” a dúirt Ciarán Kelly, Stiúrthóir Seirbhísí Comhairleacha Éiceachóras Iascaigh i bhForas na Mara. 

Is féidir tuilleadh eolais a fháil ag https://emfaf.marine.ie/. Is féidir sonraí gar d’fhíor-am a fheiceáil ar dheais do Cheann Mhása ag:     

https://app.konectgds.com/kiosk/16b317b3-0f28-40d2-a0e6-3b155ffaa16b

agus do Linn Leitheanaigh ag:

https://app.konectgds.com/kiosk/168eb329-3c1f-4964-90d3-6af95afff6e8

I measc na bpríomhpháipéar a aibhsíonn Buiríos Umhaill (agus An Fhoirnéis) mar shuíomh faire tá:

• Hydrographic maintenance of deep anoxia in a tidally influenced saline lagoon - https://doi.org/10.1071/MF17199
• Ecological consequences of internal seiches in a semi-enclosed, anoxic coastal basin - https://doi.org/10.3354/meps12727
• Rapid and highly variable warming of lake surface waters around the globe - https://doi.org/10.1002/2015GL066235
• The potential of high-frequency profiling to assess vertical and seasonal patterns of phytoplankton dynamics in lakes: an extension of the Plankton Ecology Group (PEG) model - https://doi.org/10.5268/IW-6.4.890
• Characterizing ventilation events in an anoxic coastal basin: Observed dynamics and the role of climatic drivers - https://doi.org/10.1002/lno.11462
• High frequency monitoring reveals fine scale spatial and temporal dynamics of the deep chlorophyll maximum of a stratified coastal lagoon - https://doi.org/10.1016/j.ecss.2018.12.010

CRÍOCH

Chun tuilleadh eolais a fháil, déan teagmháil le:

Kathleen Sweeney r: kathleen.sweeney@marine.ie | t: +353 (0)87 094 5754

Sinéad Coyne r: sinead.coyne@marine.ie | t: +353 (0)87 947 7090

An Oifig Cumarsáide, Foras na Mara r: communications@marine.ie | t: +353 (0)91 387 200

Foras na Mara

Is é Foras na Mara gníomhaireacht eolaíochta na hÉireann atá freagrach as tacú le forbairt inbhuanaithe limistéar agus acmhainní muirí na hÉireann. Déanann an Foras taighde feidhmeach agus cuireann sí faisnéis eolaíoch, comhairle eolaíoch agus seirbhísí eolaíocha ar fáil don rialtas, don tionscal agus do gheallsealbhóirí agus d’úsáideoirí eile. www.marine.ie