Uachtarán na hÉireann agus Uachtarán na Portaingéile ag tabhairt cuairte ar shoitheach taighde nua-aimseartha úrscothach na hÉireann

President of Ireland, Michael D. Higgins and President of Portugal, Marcelo Rebelo de Sousa on a visit to the newly commissioned research vessel RV Tom Crean berthed in Dublin’s docklands. 20 Deireadh Fómhair 2022: Bhí lúcháir ar Fhoras na Mara fáilte a chur roimh Uachtarán na hÉireann, Mícheál D. Ó hUigínn agus Uachtarán na Portaingéile, Marcelo Rebelo de Sousa, agus iad ag tabhairt cuairte ar an soitheach taighde nua-choimisiúnaithe RV Tom Crean a cuireadh i mbeart ar dhugaí Bhaile Átha Cliath. Tá an tUachtarán de Sousa ar chuairt stáit ar Éirinn faoi láthair.

Chas an tUachtarán Ó hUigínn agus an tUachtarán de Sousa leis an Aire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Charlie McConalogue, Príomhfheidhmeannach Fhoras na Mara, an Dr Paul Connolly, agus Cathaoirleach an Fhorais, an Dr John Killeen.

Turas ar an soitheach nua taighde mara a tugadh do thoscaireachtaí na Portaingéile agus na hÉireann ar a bhfilleadh dóibh ó shuirbhé measúnaithe iascaigh sa Mhuir Cheilteach, tar éis choimisiúnú an tsoithigh sa Daingean i gCiarraí ar an 6 Deireadh Fómhair. Thug foireann Fhoras na Mara breac-chuntas ar theicneolaíocht úrscothach an tsoithigh. Cuirfidh sí go mór le cumas na hÉireann tabhairt faoi go leor suirbhéanna eolaíochta aigéin éagsúla, páirt a ghlacadh i dtionscadail taighde chomhoibritheacha idirnáisiúnta agus na sonraí agus an t-eolas i leith an aigéin is gá a fháil chun bonn eolais a chur faoi bhainistíocht inbhuanaithe ár n-acmhainní mara móra agus iad a spreagadh.

I láthair ar an soitheach, bhí ionadaithe ó roinnt Rann Rialtais, lena n-áirítear an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara, an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta, an Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide, an Roinn Gnóthaí Eachtracha chomh maith le roinnt ball foirne de chuid Fhoras na Mara. Ar an gclár oibre, bhí cruinniú gearr chun plé a dhéanamh faoi réimsí beartais aigéin atá ag teacht chun cinn in Éirinn agus sa Phortaingéil agus faoin mbealach inar féidir leis an gcomhar feabhsaithe i dtaca le heolaíocht agus le taighde aigéin dul chun tairbhe do bheartas, do dhaoine agus dár bpláinéad.

Is éard a dúirt an tAire Charlie McConalogue, “Is mór an onóir dúinn fáilte a chur roimh an Uachtarán Ó hUigínn agus roimh an Uachtarán de Sousa chuig an RV Tom Crean, chun an teicneolaíocht atá ar ár soitheach taighde úrscothach nua a chur ar taispeáint agus chun tábhacht na heolaíochta aigéin a phlé. Tugann an soitheach seo an cumas d’Éirinn ár dtuiscint ar an aigéan a dhoimhniú agus bia mara atá inbhuanaithe a chur mar phríomhghnéithe ár gclár oibre le haghaidh na heolaíochta aigéin.”

Tháinig athrú ó bhonn ar thírdhreach beartais domhanda le blianta beaga anuas mar gheall ar COVID19 agus ar thionchar an chogaidh san Úcráin. Fágann an t-aigéan gur féidir aghaidh a thabhairt ar go leor de na réimsí beartais nua sin, lena n-áirítear an tslándáil bia agus fuinnimh agus an t-athrú aeráide. Tá ról tábhachtach le himirt ag an eolaíocht agus beidh tábhacht leis an gcomhar idir tíortha an Atlantaigh. Leis seo tá deiseanna iontacha ar fáil d’Éirinn agus don Phortaingéil i spás na heolaíochta aigéin. Sa phlé neamhfhoirmiúil a rinneadh ar an soitheach, leagadh béim ar an mbia mara inbhuanaithe, ar an gcaoi ina ndéanaimid spás ár n-aigéan a bhainistiú (pleanáil spásúil mhuirí), ar an gcaoi ina gcosnaímid an bhithéagsúlacht mhuirí (limistéir mhuirí faoi chosaint), ar an bhfuinneamh in-athnuaite amach ón gcósta agus ar an tionchar a bhíonn ag an aigéan ar an athrú aeráide.

Is éard a dúirt an Dr Paul Connolly, Príomhfheidhmeannach Fhoras na Mara, “Tá Éire agus an Phortaingéil ar imill an Atlantaigh agus mar gheall ar an tábhacht a bhaineann leis an aigéan dár saol, tá an plé seo ríthábhachtach. D'fhorbraíomar caidreamh oibre láidir leis an bPortaingéil i gcaitheamh na mblianta agus cuireann an Chuairt Stáit seo leis na naisc láidre sin agus réitíonn sí an bealach le haghaidh comhair eile, go háirithe maidir le tionscadail ar an Atlantach a fhaigheann maoiniú ón Aontas Eorpach.”

I mí an Mheithimh na bliana seo, Foras na Mara agus Instituto Português do Mar e da Atmosfera (IPMA), shínigh siad Meabhrán Tuisceana (MT) a ceapadh chun cur leis an gcomhar seanbhunaithe eatarthu agus chun comhpháirtíochtaí nua a thógáil go háirithe i ndáil le comhar straitéiseach maidir le taighde ar an Aigéan Atlantach.

Is éard a áireofar le cur chun feidhme an chomhair laistigh de chreat an Mheabhráin Tuisceana fothú acmhainní, oiliúint agus malartú saineolais agus foirne, agus comhghuaillíocht straitéiseach a fhorbairt chun tograí taighde a thógáil. Áirítear leis freisin comhthionscadail taighde a reáchtáil, comhdhálacha, seimineáir agus ceardlanna a chomheagrú.

CRÍOCH

 

Chun tuilleadh eolais a fháil, déantar teagmháil le:

Sinéad Coyne, Foras na Mara r-phost. sinead.coyne@marine.ie teil. +353 (0)87 947 7090

Sheila Byrnes, Foras na Mara r-phost. sheila.byrnes@marine.ie teil. +353 (0)87 815 5271

Nótaí don Eagarthóir:

Maidir le Foras na Mara

Is é Foras na Mara an ghníomhaireacht Stáit atá freagrach as taighde, forbairt teicneolaíochta agus nuálaíocht na mara in Éirinn. Cuirimid comhairle eolaíoch agus theicniúil ar fáil don Rialtas chun cuidiú le bonn eolais a chur faoi bheartas agus chun tacú le forbairt inbhuanaithe acmhainn mhuirí na hÉireann.

Maidir leis an RV Tom Crean

Ghlac Foras na Mara úinéireacht ar shoitheach taighde mara nua na hÉireann, an RV Tom Crean i mí Iúil 2022, soitheach arbh iad a dhear í na comhairleoirí deartha long Ioruacha Skipsteknisk AS ó Ålesund na hIorua, agus arbh iad a thóg í an longchlós Spáinneach Astilleros Armon Vigo S.A.

Tá an RV Tom Crean in ann feidhmiú i bhfarraigí garbha Limistéar Eacnamaíoch Eisiach na hÉireann (EEZ), agus tacú le méadú ar an taighde ar an Aigéan Atlantach.

Cuirfidh an RV Tom Crean ar chumas na hÉireann tabhairt faoi obair thaighde atá ríthábhachtach agus a bheidh ina tacaíocht le go leor de na tionscadail a leagtar amach i gClár an Rialtais, lena n-áirítear measúnú iascaigh, fuinneamh in-athnuaite amach ón gcósta, pleanáil spásúil mhuirí, limistéir mhuirí faoi chosaint agus aghaidh a thabhairt ar dhúshláin an athraithe aeráide.

Tá sé mar aidhm ag an soitheach nua freastal ar riachtanais athraitheacha na heolaíochta aigéin in Éirinn, leis an gcomhairle eolaíoch is fearr is féidir a chinntiú dár náisiún maidir le forbairt inbhuanaithe acmhainn mhuirí na hÉireann a bhainistiú. Leis an soitheach seo a bhfuil 52.8 méadar ann, beidh 300 lá oibríochta ar muir sa bhliain indéanta. Féadfaidh suas le 26 pearsanra dul ar bord an RV Tom Crean, 14 eolaí san áireamh.

Dearadh an soitheach sa chaoi go mbeadh aici na teicneolaíochtaí is déanaí a cruthaíodh lena chinntiú go n-oibríonn sí a éifeachtúla is féidir, le laghdú ar ídiú breosla an tsoithigh agus tionchar íoslaghdaithe aici ar an gcomhshaol agus ar a lorg carbóin. Tá gnéithe éagsúla ag gabháil leis an soitheach, lena n-áirítear nasc le leictreachas cois cladaigh chun gur féidir leis an soitheach oibriú ar leictreachas a ghintear ar bhealach in-athnuaite agus í sa chuan. Ina theannta sin, tá gineadóir cuain ag an soitheach chun gur féidir ídiú breosla a íoslaghdú nuair nach bhfuil sí faoi sheol. Dearadh córas HVAC (aerchóiriú), córas soilsithe agus córais eile an tsoithigh le bheith chomh héifeachtúil agus is féidir. Dearadh an soitheach chun oibriú ar HVO (ola glasraí hidreachóireáilte), rud a ligeann don soitheach breosla a úsáid le laghdú 90 % ar a hastaíochtaí thar ghnáthola gháis mhuirí.

Tabharfaidh an RV Tom Crean faoi raon leathan gníomhaíochtaí taighde mara lena n-áirítear suirbhéanna iascaigh agus domhainmhara níos leithne, faireachán comhshaoil, taighde a bhaineann leis an athrú aeráide, mapáil ar ghrinneall na farraige agus pleanáil spásúil mhuirí. Úsáidfear í freisin chun baoithe aimsire, bonneagar breathnóireachta agus ár bhFeithicil Chianoibrithe (ROV) Holland I a chothabháil agus a imscaradh.

Ainmníodh an RV Tom Crean as an mairnéalach agus an taiscéalaí iomráiteach a thug faoi thrí mhór-thuras cháiliúla chuig an Antartach i mblianta tosaigh an 20ú hAois.

Ba é an chéad suirbhé a rinne an RV Tom Crean suirbhé mapála ar ghrinneall na farraige, suirbhé ar cuid é de Chlár INFOMAR na hÉireann. Thaistil an soitheach nua go dtí an Mhuir Cheilteach, thart ar 140 míle siar ó dheas ó Chorcaigh agus rinneadh os cionn 1 000 km2 de ghrinneall na farraige a mhapáil.

Ó shin i leith, thug sí faoin dara suirbhé mapála ar ghrinneall na farraige, suirbhé Nephrops de chuid Under Water TV ar Bhanc Porcupine, suirbhé aigéaneolaíochta ar speicis dhíobhálacha bláis algaigh in Uiscí Cósta na hÉireann, suirbhé scabhtála méisipheiligeach chun dáileadh speicis mhéisipheiligeacha a dhéanamh amach ó thaobh ama agus ó thaobh spáis de, agus aigéaneolaíocht fhisiciúil ileagraíochta agus crús aeráide le heolaithe Ollscoil na hÉireann, Má Nuad agus BSH na Gearmáine ar bord inti.